فناوری ارزهای دیجیتال موضوعی جالب‌توجه برای دوستداران فناوری است. اما این فناوری نوظهور قرن حاضر دایره واژگان و مفاهیم جدیدی به همراه آورده که گاهاً برای حرفه‌ای‌ها نیز چندان روشن نیست. یکی از این واژگان بلاک چین (block chain) است. اگر در مورد بیت‌کوین بدانید، حتماً نام بلاک چین هم به گوشتان خورده است. فناوری پایهای بلاک چین اصلی‌ترین فناوری زیرساختی ارزهای دیجیتال است که بیت‌کوین فقط یکی از آنهاست. این فناوری پایهای کاربردهای بسیار وسیعی دارد و می‌تواند در صنایع مختلف نیز یاری‌رسان باشد. ازاین‌رو در ادامه به ساختار بلاک چین، میزان امنیت بلاک چین و انواع و کاربردهای آن می‌پردازیم.
بلاک چین چیست؟
بیشترین کاربرد فناوری پایهای بلاک چین در معادلات بیت کوین شناخته می‌شود. بلاک چین شبکه‌ای است که امکان مبادلات بی‌واسطه بین کاربران خود را فراهم می‌کند. ما غالباً برای انجام تراکنش‌های خود از بانک‌ها استفاده می‌کنیم اما بلاک چین این امکان را به خریدار و فروشنده می‌دهد که بدون نیاز به شخص ثالث، با هم در ارتباط باشند و به‌اصطلاح مبادله‌ای «همتا به همتا» داشته باشند.
بلاک چین برای انجام مبادلات از رمزگذاری استفاده می‌کند. این سیستم رمزگذاری، یک مرکز داده‌ای غیرمتمرکز است یعنی اطلاعات مبادلات به‌صورت دقیق و روشن، در اختیار هر یک از دستگاه‌هایی که به شبکه بلاک چین پیوسته باشد قرار دارد. به هر دستگاهی که به این شبکه وصل شود یک نود (node) گفته می‌شود. مالک اطلاعات کل مبادلات این شبکه، یکایک نودها هستند.
ساختار هر بلوک در بلاک چین چگونه است؟
پیش از اینکه بخواهیم ساختار بلاک چین را به شکل ساده توضیح دهیم، می‌توانیم بگوییم که در این زنجیره بلوک‌ها، هر بلوک از سه دسته اطلاعات تشکیل می‌شود:
- اطلاعات مربوط به تراکنش مانند تاریخ، ساعت و مبلغ خرید
- اطلاعات طرفینی که در تراکنش شرکت داشته‌اند. البته لازم است بدانید که در بلاک چین، اطلاعات هر فرد محدود به یک امضای دیجیتال و یک نام کاربری است. به همین دلیل کاربران ناشناس باقی می‌مانند.
- بعد از تأیید تراکنش، کد منحصربه‌فردی که به آن هش (hash) گفته می‌شود، به هر بلوک تعلق می‌گیرد. هش مربوط به هر تراکنش، حاصل یک تابع ریاضی است که بخشی از هش تراکنش قبلی زنجیره بلوک‌ها را در خود دارد و بخشی از هش تراکنش بعدی هم خواهد بود.
هر بلوک چگونه به بلاک چین اضافه می‌شود؟
پی از ثبت سه دسته اطلاعاتی که در بالا شرحش رفت، این بلوک به زنجیره بلوک‌ها اضافه می‌شود و اطلاعات تراکنش، در کنار بی‌شمار تراکنش مشابه دیگر قرار می‌گیرد که دسترسی به آن برای تمام نودها ممکن است. در زمان اتصال نود به بلاک چین، یک نسخه از کل داده‌های توسط او دریافت می‌شود که ایجاد تغییر در آن ها ممکن نیست.
امنیت بلاک چین چگونه تأمین می‌شود؟
میزان امنیت بلاک چین در انجام معاملات، موضوعی است که ذهن بسیاری به خود درگیر می‌کند. در هر تراکنش، پس از آنکه کد هش به آن تعلق گرفت و تراکنش تأیید شد، بلوک جدید به انتهای زنجیره بلوک‌ها اضافه می‌شود و پس از اضافه‌شدن آن به بلاک چین، دست‌کاری اطلاعات آن بلوک دیگر تقریباً غیرممکن است زیرا هش هر بلوک، متشکل از اطلاعات بلوک قبلی و بخشی از هش بلوک بعدی است. بدین ترتیب اگر کسی قصد داشته باشد جزئیات یک معامله را دست‌کاری کند تا مثلاً شما را وادارد که هزینه یک معامله را دوباره بپردازید، باید بی‌شمار محاسبه را از نو انجام دهد و تمام نسخه‌های بلاک چین که در دسترس نودها هست را دست‌کاری کند. همین موضوع میزان امنیت بلاک چین را بسیار بالا می‌برد و مانع کلاهبرداری می‌شود.
امنیت بیشتر در بلاک چین چگونه محقق می‌شود؟
پیش‌بینی می‌شود گستردگی و تنوع کاربردهای بلاک چین، باعث شوند در دهه آینده کاربران بیشتری به این شبکه بپیوندند. این موضوع تأثیر مستقیمی بر امنیت بلاک چین خواهد داشت زیرا هرچه نودها بیشتر باشند، نسخه‌های بیشتری از بلاک چین وجود خواهد داشت که مانع جدی‌تری بر سر راه آن دسته از کلاهبردارانی خواهد بود که قصد دارند با دست بردن در اطلاعات تراکنش‌ها، از فناوری پایهای بلاک چین سوءاستفاده کنند.
جمع‌بندی
همان‌طور که دیدیم، فناوری پایهای بلاک چین، محدود به خریدوفروش ارزهای دیجیتال نیست و می‌توانیم امیدوار باشیم که باتوجه‌به فواید یک مرکز داده‌ای غیرمتمرکز مانند بلاک چین، در آینده از این فناوری نوظهور در زمینه‌های متنوع‌تری مانند انتخابات دیجیتال یا تأمین و حمل‌ونقل کالاها استفاده شود. هم چنین با افزایش کاربران این زنجیره بلوک‌ها، امنیت آن بیشتر شود و انسان‌ها بتوانند از کاربردهای بلاک چین بیشتر بهره‌مند شوند.
